Do czego potrzebny jest notariusz?
Każdy w życiu ma sytuacje, w których nie może obejść się bez usług notariusza. Weryfikacja dokumentu, wykonanie kopii, potwierdzenie podpisu, legalizacja transakcji nie jest pełną listą tego, do czego może być nam potrzebny. Notariusz jest jednym z najważniejszych i najbardziej tradycyjnych filarów państwowego systemu prawnego. Notariusz chroni prawa i interesy prawne obywateli i osób prawnych. Sposobem takiej ochrony jest wykonywanie przez notariuszy w imieniu państwa czynności notarialnych przewidzianych prawem. Działalność notariuszy zapobiega sporom prawnym, nadaje stosunkom prawnym odpowiednią formę. Cały szereg praw i czynności podlega obowiązkowi poświadczenia notarialnego. Ostrożne osoby zwracają się o ochronę notarialną nawet w przypadkach, gdy forma notarialna nie jest prawnie obowiązująca. W każdym razie osoby, które skorzystały z ochrony notarialnej, mogą mieć pewność, że akt notarialny bezpiecznie zabezpiecza ich prawa i interesy, chroni je przed zagrożeniami prawnymi.
Notarialnie wykonany dokument zapewnia i chroni prawo w imieniu państwa. Akt notarialny jest publicznie uznawany i ma zwiększoną wartość dowodową. Bardzo trudno jest zakwestionować wiarygodność faktów przedstawionych w takim dokumencie, jego czystość prawną i ważność. Przed dokonaniem aktu notarialnego notariusz szczegółowo wyjaśnia prawa i obowiązki stron, informuje ich o skutkach prawnych transakcji. Akt notarialny musi być w pełni zgodny z prawem. Naruszenie praw wynikających z aktu notarialnego jest co do zasady niemożliwe, ponieważ notariusz jako pierwszy zapewnia jego dokładność i zgodność z prawem. Notariusz prowadzący prywatną praktykę ponosi pełną odpowiedzialność za błąd zawodowy. Dodatkową gwarancją jest tu również obowiązkowe ubezpieczenie działalności zawodowej. Ich praca wymaga dogłębnej znajomości gałęzi prawa. Notariusz nie tylko prawnie potwierdza dokumenty i fakty, ale również bierze na siebie odpowiedzialność za swoje działania. Błąd, transakcja z sumieniem lub oszustwo może drogo kosztować notariusza: aż do pozbawienia licencji i odpowiedzialności karnej.
Lista usług notariusza jest bardzo imponująca i zróżnicowana. Ogólnie można powiedzieć, że notariusz prowadzący prywatną praktykę zapewnia bezstronną, wykwalifikowaną i pełną pomoc prawną, prawidłowe wykonywanie i konsolidację praw, rzetelność prawną, dowody, czystość prawną transakcji oraz gwarancje zawodowe (z których główną jest pełna odpowiedzialność majątkowa notariusza prowadzącego prywatną praktykę). W ten sposób prawa i interesy stają się chronione, a stosunki prawne przewidywalne.
Istnieje kilka rodzajów czynności notarialnych, do których zalicza się poświadczanie transakcji, w tym pełnomocnictw, testamentów, umów (kupna i sprzedaży, zamiany, zastawu ruchomości i nieruchomości, innych rodzajów umów). Notariusz wydaje zaświadczenia o prawie do dziedziczenia oraz podejmuje działania w celu ochrony odziedziczonego mienia. Wydaje on także zaświadczenia o prawie do udziału w majątku wspólnym małżonków, zaświadcza o dokładności kopii dokumentów i wyciągów z nich, poświadczanie autentyczności podpisu na dokumentach oraz świadczy o wierności tłumaczeniu dokumentów z jednego języka na drugi. Potwierdzenie faktu, że dana osoba żyje i znajduje się w określonym miejscu także należy do jego obowiązków. Sprawdza on zdolności do czynności prawnych i potwierdza on, że osoba obecna i osoba przedstawiona na zdjęciu to ta sama osoba. Poświadcza on czas przedstawienia dokumentów i przekazuje wnioski osób fizycznych i prawnych do innych osób fizycznych i prawnych, przyjmuje kwoty pieniężnej i papierów wartościowych jako depozytów, dokonuje innych aktów notarialnych przewidzianych w aktach ustawodawczych.
Obecnie zdecydowana większość aktów notarialnych dokonywana jest przez notariuszy prowadzących prywatną praktykę. Notariusze podzieleni są na dwie kategorie. Wyróżnia się notariuszy pracujących w państwowych urzędach notarialnych i pracujących w prywatnej praktyce. Wraz z pojawieniem się notariuszy zajmujących się prywatną praktyką, odrodził się klasyczny model notariatu, który odpowiada wielowiekowej tradycji światowej. Jest to notariusz typu łacińskiego. Opiera się on na zasadach niezależności, bezstronności, samofinansowania, pełnej odpowiedzialności majątkowej notariusza, zakazu konkurencji, ograniczenia korpusu zawodowego, obowiązkowego członkostwa w scentralizowanym stowarzyszeniu zawodowym, czyli izbie notarialnej.
Przy dokonywaniu czynności notarialnych notariusze mają równe prawa i ponoszą taką samą odpowiedzialność niezależnie od tego, czy pracują w państwowej kancelarii notarialnej, czy też prowadzą prywatną praktykę. Dokumenty wydawane przez notariuszy mają tę samą moc prawną. Notariusze prowadzący prywatną praktykę są obowiązkowo członkami izby notarialnej odpowiedniego podmiotu. Działalność notariuszy jest ściśle regulowana przez prawo. Ponadto, normy etyki zawodowej ustanowione przez kodeks zawodowy notariuszy funkcjonują w systemie notariuszy pozabudżetowych.